Vàng – vàng đen: Mối quan hệ bền chặt dài lâu!

Dầu đã giành được biệt danh là “vàng đen”, đặc biệt là kể từ khi cuộc khủng hoảng năng lượng thập kỉ 70 của thế kỉ trước và sự bùng nổ giá. Mối quan hệ giữa vàng và dầu là gì? Liệu chỉ có một?

Vàng giữ một vị trí rất quan trọng trong đời sống xã hội, tại tất cả mọi nơi trên thế giới. Kim loại này đã được sử dụng như một nơi cất giữ giá trị/tiền trong ít nhất 5000 năm qua. Câu chuyện của dầu thì không phải như vậy. Dầu khí đã được khai thác ở tỉnh Dacia của đế quốc la Mã, ngày nay là Romania, và ở Trung Quốc cách đây khoảng 2000 năm. Nhưng, dầu đã trở thành một yếu tố thiết yếu của nền chính trị, xã hội và công nghệ vào đầu thế kỷ 20. Việc phát minh ra động cơ đốt trong đã kích hoạt tầm quan trọng của dầu trong tương lai.

Như chúng ta có thể thấy trong biểu đồ đầu tiên, có vẻ như giá vàng và dầu đã đi theo cùng một con đường hay dịch chuyển cùng hướng. Từ 1900 đến 1970, giá vàng đã được cố định, trong khi giá dầu dao động tự do trên thị trường. Được thiết lập vào năm 1965, OPEC (Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ) bắt đầu can thiệp vào thị trường dầu gây ảnh hưởng và can thiệp vào giá, đặc biệt là bắt đầu từ năm 1970. Với sự kết thúc của Tiêu chuẩn vàng năm 1971, giá vàng cũng trở nên tự do, nhưng không hoàn toàn, bởi vì nó vẫn nằm dưới sự ảnh hưởng và can thiệp của Hoa Kỳ.

Biểu đồ 1: Giá dầu thô – vàng

Lý do chính dẫn tới việc lãnh đạo Hoa Kỳ từ bỏ Tiêu chuẩn vàng là do thâm hụt thương mại và nợ đã tăng ngoài tầm kiểm soát. Mục tiêu của họ là hạ giá đồng đô la với cùng với lạm phát. Chúng ta có thể cùng quan sát, trong biểu đồ 2, cả vàng và dầu đã phản ánh giá ngay sau tỷ lệ lạm phát. Trước năm 1971, khi giá vàng đã được cố định, quý kim không có sự thể hiện nào dù rằng lạm phát xuất hiện. Ngay sau khi kim quý được trả tự do, vàng đã nhanh chóng thăng hoa tỏa sáng trong môi trường lạm phát.

Biểu đồ 2: Vàng, dầu thô và lạm phát của Mỹ (1900 = 100)

Bây giờ chúng ta nhìn vào sự phát triển của giá dầu và giá vàng kể từ năm 1971. Vàng và dầu vẫn còn không những có tỷ lệ tăng cao hơn tỷ lệ lạm phát chính thức mà còn cao hơn ShadowStats – tính toán không có sự sửa đổi được đưa ra bởi chính phủ Mỹ vào năm 1980 dưới mức lạm phát ước tính.

Biểu đồ 3: Vàng, dầu thô và lạm phát của Mỹ (1970 = 100)

Dầu là một mặt hàng, nhưng vàng phần lớn được đón nhận như một loại tiền tệ. Vàng đi sau sự gia tăng cung tiền gây lạm phát trước đó, như chúng ta có thể thấy trong biểu đồ 4. Có một sự chậm trễ giữa thời điểm gia tăng lượng cung tiền và thời điểm mà chúng ta có thể quan sát ảnh hưởng của nó tới giá cả của các sản phẩm và dịch vụ. Cả vàng và dầu đều đang bị ảnh hưởng bởi lạm phát, nhưng vàng cũng phản ứng với các cuộc khủng hoảng trong hệ thống tiền tệ quốc tế bởi vơi ngày nay vàng chủ yếu được coi là một đồng tiền dự trữ. Chúng ta có thể nhận thấy rằng dầu đã theo sát lạm phát, trong khi đó giá vàng đã có những biểu hiện tốt hơn đặc biệt là trong cuộc khủng hoảng đồng đô la của thập niên 70 cũng như trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Điều này là do thực tế rằng vàng là một kim loại tiền tệ. Sự gia tăng giá dầu là một nguyên nhân gây ra lạm phát, bởi vì nó là một thành phần quan trọng và thiết yếu cho hoạt động của nền kinh tế toàn cầu.

Biểu đồ 4: Cung tiền Mỹ – giá vàng

Bằng cách tính toán giá dầu bằng ounce vàng thay vì đô la Mỹ, chúng ta có thể loại bỏ gần như tất cả yếu tố lạm phát, chỉ có biến động do cung và cầu ảnh hưởng tới hai mặt hàng này (xem biểu đồ 5). Ngoài lạm phát, chúng ta có thể thấy rằng giá dầu định bằng ounce vàng thể hiện tốt trong thời gian tăng trưởng kinh tế và có xu hướng xấu đi trong thời kỳ suy thoái kinh tế.

Biểu đồ 5: Giá dầu thô bằng ounce vàng

Cả vàng và dầu được giao dịch bằng đô la Mỹ. Do đó, giá của chúng có liên quan mật thiết đối với sức mạnh của đồng đô la. Hơn nữa, sức mạnh của đồng đô la được xác định bởi lạm phát. Vì vậy, có thể lập luận rằng giá của cả hai mặt hàng này chia sẻ cùng một xu hướng không phải vì chúng cùng có ảnh hưởng lẫn nhau, mà là vì giá của họ bị ảnh hưởng bởi một yếu tố phổ biến chính là lạm phát.

Nếu USD không còn là đồng tiền duy nhất để giao dịch dầu và nếu vàng cũng không được định giá chỉ bằng đô la thì kịch bản này sẽ tạo một ảnh hưởng lớn đến nhu cầu về đồng đô la. Tuy vậy, dù đồng USD có không còn liên hệ với quý kim và dầu nữa thì đến mối quan hệ giữa hai mặt hàng này vẫn không thay đổi. Điều này dường như là mục tiêu của một số quốc gia, nhưng chủ yếu là Trung Quốc và Nga. Cuộc xung đột gần đây giữa Mỹ và Ả Rập Saudi có thể nóng hơn nữa, nếu tình hình trở nên tồi tệ hơn thì rất có thể mối liên hệ vàng – dầu – đô la Mỹ sẽ không còn bền chặt nữa.

Giá dầu bằng ounce vàng giảm mạnh trong năm 1973, so với năm 1971. Năm 1971, Tổng thống Nixon đã từ bỏ Tiêu chuẩn vàng, dẫn đến sự tăng vọt của giá vàng và dầu đạt 97,32USD/thùng vào năm 1973. Vậy, điều gì sẽ tác động tới giá vàng gày hôm nay, dựa trên tỷ lệ lịch sử?

Theo Báo cáo SRSrocco, giá vàng dựa trên tỷ lệ dầu/vàng trong lịch sử, với giá dầu ở ngưỡng 102,03USD/thùng (tính đến 21/2/ 2014) là:

• 1981-2000 (tỷ lệ 18,6) = $1897,76
• 1971-1980 (tỷ lệ 15,9) = $1622,28
• 1961-1970 (tỷ lệ 20,0) = $2040,80 (giá vàng đã được cố định)

Ngày nay, nếu giá dầu bằng ounce vàng trong giới hạn lịch sử thì kim loại quý đáng lẽ phải ở mức $1760,02/oz. Chúng ta cũng có thể nhận thấy rằng, trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, giá vàng giảm chỉ là một chút trong khi giá dầu giảm một cách đáng kinh ngạc (biểu đồ 6).

Biểu đồ 6: Dầu – vàng Kể từ khi kết thúc của Tiêu chuẩn vàng năm 1971

Biểu đồ 7: Dầu – vàng Kể từ khi khủng hoảng tài chính năm 2008

Theo Hội đồng Vàng Thế giới, trong 5 năm qua (tính đến tháng 10 năm 2013), hiệu suất của vàng (75,3%) là gần như giống như dầu (75,7%). Tốc độ tăng trưởng tổng hợp hàng năm đối với dầu và vàng là như nhau: 11,9%. Sự biến động của lợi nhuận hàng năm (theo đô la Mỹ) là 21,5% đối với vàng và 18,7% đối với dầu. Mối tương quan trên 5 năm dựa trên lợi nhuận bằng đô la Mỹ giữa vàng và dầu chỉ 0,38%.

Bây giờ chúng ta so sánh ba bong bóng đầu cơ vàng và dầu kể từ năm 1970: Chúng ta thấy rằng dầu (biểu đồ 8) và vàng (biểu đồ 9) đang ở trong một bong bóng đầu cơ trong những năm 70 của thế kỉ trước, trong khi năm 2008 chỉ có dầu (biểu đồ 10) phù hợp với mô hình bong bóng đầu cơ điển hình. Tuy nhiên, chúng ta phải chú ý rằng các bong bóng dầu của thập niên 70 chỉ phù hợp với giai đoạn xu hướng tăng của mô hình, trong khi giai đoạn giảm mất nhiều thời gian đạt 10,42USD/thùng chỉ trong năm 1986. Điều này có thể là do thao tác của cartel dầu (OPEC) để làm chậm bước giảm của vàng? Nhìn xa hơn, vàng cũng có mối lo ngại như vậy (biểu đồ 11).

Biểu đồ 8: bong bóng đầu cơ dầu năm 1981

Biểu đồ 9: bong bóng đầu cơ vàng năm 1980

Biểu đồ 10: bong bóng đầu cơ dầu năm 2008

Biểu đồ 11: bong bóng đầu cơ có thể xuất hiện trong tương lai

Hiện nay, dầu có thể trở thành mặt hàng quan trọng nhất trong nền kinh tế toàn cầu, trong khi đó, kim loại vàng chỉ là đồng tiền dự trữ thuần chất mà không có yếu tố hỗ trợ là rủi ro nợ. Những thay đổi về giá dầu nhanh chóng được đưa vào bảng tài khoản trong các biện pháp của chính phủ liên quan đến lạm phát, dẫn đến thay đổi chính sách tiền tệ có tác động lớn đến nền kinh tế. Kể từ khi vàng là hình thức tiền tệ có tính và dầu là một mặt hàng thiết yếu cho nền kinh tế, thực giản đơn khi nói rằng chúng có tương quan tiêu cực trong giá thực tế. Khi nền kinh tế diễn đi theo tốt đẹp, nhu cầu về dầu tăng, trong khi nhu cầu vàng giảm. Tuy nhiên, nếu lạm phát quá mức, giá danh nghĩa của cả hai tài sản tăng cùng lúc với lạm phát (biểu đồ 1 và 2). Chúng ta đừng quên rằng lạm phát mang lại giá trị của môi trường ngoại tệ (USD, euro vv), nhưng không phải là giá trị của vàng và dầu.

Chúng ta đừng quên rằng cũng trong hiện tại, giá vàng và dầu vẫn bị can thiệp: vàng ảnh hưởng bởi quyết định ngân hàng trung ương và dầu chịu ảnh hưởng từ OPEC. Họ đạt được những gì? Vâng, đó là lợi ích khi OPEC cho rằng giá dầu tăng lên, nhưng không quá nhiều, vì vậy đó không phải là cản trở nhu cầu. Trong khi ngân hàng trung ương có quan tâm đến vàng để kim quý không dịch chuyển quá nhanh để tránh việc người dân từ bỏ đồng tiền fiat của họ (USD , euro vv). Tuy nhiên, luôn có những giới hạn đối với những thao tác/can thiệp thị trường, và chúng ta hoàn toàn tin rằng họ chỉ có thể làm chậm lại quá trình biến động giá chứ không thể thay đổi mọi thứ.

Theo gia vang net